W niektórych przypadkach dłużnik może uniknąć spłaty swojego zobowiązania. Sytuacja taka ma miejsce, gdy nastąpi tzw. przedawnienie długu. Niewielu dłużników zdaje sobie sprawę z tego, że zobowiązanie z czasem może ulec przedawnieniu. Nowelizacja przepisów Kodeksu Cywilnego w 2019 roku wprowadziła pewne zmiany w omawianej kwestii. Jakie? Czy każdy dług może się przedawnić? Jakie są konsekwencje takiego stanu? Czy mając przedawniony dług, można zaciągnąć kolejną pożyczkę lub kredyt?
Przedawnienie długu – co to jest?
Przedawnienie długu nazywane jest także długiem przeterminowanym. Sytuacja ta ma miejsce, gdy po upływie określonego terminu, dłużnik może uniknąć spłaty zobowiązania. Dzieje się tak tylko wtedy, gdy od momentu powstania długu aż do określonego przez prawo terminu, wierzyciel nie podejmie żadnych działań, aby wyegzekwować zaległą należność.
W niektórych krajach przedawnienie długu jest równoznaczne, z tym że zobowiązanie przestaje istnieć. W Polsce natomiast przedawnienie długu oznacza, że wierzyciel nie ma możliwości dochodzenia roszczenia, jednak samo zobowiązanie nadal istnieje. Na dłużniku nie ciąży jednak prawny przymus spłaty zadłużenia.
Warto również wspomnieć, że osoby, które spłacą przedawnione zobowiązanie, nie mogą domagać się zwrotu pieniędzy.
Kiedy dług się przedawnia?
Kiedy zaciągamy zobowiązanie, musimy liczyć się z koniecznością jego spłaty. Klienci są o tym informowani w momencie zawierania umowy. Nieprzewidziane problemy finansowe mogą jednak spowodować, że dłużnik nie będzie w stanie spłacić długu w terminie. Z dużym prawdopodobieństwem trafi on do rejestrów dłużników. Jak się jednak okazuje, osoba, która nie spłaca swojego zobowiązania, może liczyć na przedawnienie długu.
Zobowiązanie może ulec przedawnieniu, gdy wierzyciel nie będzie domagał się spłaty długu, a windykator nie rozpocznie działań mających za zadanie ściągnąć zaległą należność. Według Artykułu 117 Kodeksu Cywilnego: po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. W praktyce przedawnienie długu skutkuje tym, że traci on ważność i nie ma obowiązku jego spłaty.
Nowelizacja przepisów Kodeksu Cywilnego w 2019 roku spowodowała, że skróceniu uległy terminy przedawnienia. Zmianę tę ocenia szef warszawskiego sądu upadłościowego Cezary Zalewski: Skrócenie okresu przedawnienia jest naturalną konsekwencją tempa życia współczesnego Polaka oraz niskiej dbałości o wieloletnie przechowywanie właściwej dokumentacji, szczególnie tej prywatnej. Prowadzenie sporów po wielu latach od zdarzenia nastręcza też ogromne trudności sądom, gdyż ze zrozumiałych względów występują braki w dokumentacji, a pamięć świadków staje się bardzo zawodna. Zatem zmiany należy ocenić pozytywnie. Źródło cytatu: Szybsze przedawnienia długów i pomoc sądu dla dłużnika w sporze z wierzycielem; rp.pl
Zapoznaj się również z artykułem: Jak i kiedy można przedłużyć okres spłaty pożyczki pozabankowej?
Aktualne terminy przedawnienia długu wynoszą:
po roku, długi z tytułu:
-
-
- nieuprawnionego przejazdu komunikacją – mandat za brak biletu
- przedwstępnej umowy sprzedaży
-
po dwóch latach, długi z tytułu:
-
-
- niedozwolonego debetu na rachunku bankowym
- nieuregulowanych zobowiązań za usługi telekomunikacyjne
- niewypłaconego wynagrodzenia – umowa zlecenie, umowa o dzieło
- umowy sprzedaży
- nieopłaconej dostawy
-
po trzech latach, długi z tytułu:
-
-
- niewypłaconego wynagrodzenia – w przypadku umowy o pracę
- mandatów karnych za niewłaściwe parkowanie lub przekroczenie prędkości
- zadłużenia na karcie kredytowej
- nieopłaconego czynszu
- umowy pożyczki lub umowy kredytowe
- roszczeń alimentacyjnych
- nieopłaconego podatku od nieruchomości
- niespłaconej zaliczki lub kaucji
- umowy ubezpieczeniowej
-
po pięciu latach, długi z tytułu:
-
-
- nieopłaconego podatku VAT
- nieopłaconego podatku dochodowego
- nieopłaconych składek ZUS, powstałych po 2012 roku
-
po sześciu latach:
-
-
- długi spadkowe
- roszczenia potwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu
-
po dziesięciu latach:
-
-
- niespłacone składki ZUS, powstałe przed 2012 rokiem
-
O przedawnionym długu możemy mówić tylko wtedy, gdy wierzyciel nie domagał się spłaty zaległego zobowiązania przez określony czas.
Jak obliczyć bieg przedawnienia?
Bieg przedawnienia liczony jest od dnia, w którym wierzyciel mógł żądać zapłaty od dłużnika, np. od kolejnego dnia po upływie okresu zapłaty zobowiązania. Bieg przedawnienia przerywają jednak pewne czynności podjęte przez wierzyciela, m.in. skierowanie sprawy na drogę sądową. Mogą go również przerwać: rozpoczęcie mediacji pomiędzy stronami czy też uznanie roszczenia przez dłużnika.
Jakie długi nie ulegają przedawnieniu?
Nie wszystkie długi ulegają przedawnieniu. W przypadku kredytów hipotecznych przedawnieniu mogą ulec wyłącznie odsetki. Zabezpieczeniem dla banku w przypadku tego typu kredytów są nieruchomości. Jeżeli dłużnik przestaje spłacać kredyt, nieruchomość może trafić na licytację komorniczą, a bank odzyskuje przynajmniej część pożyczonych klientowi pieniędzy.
Zapoznaj się również z artykułem: BIK – co to jest? Jak sprawdzić swoją historię kredytową w BIK-u?
Przedawnienie długu – czy trzeba spłacać przedawnione zobowiązanie?
Wiele osób zadaje sobie pytanie, czy przeterminowane zobowiązanie należy spłacać. Przedawnienie długu skutkuje tym, że dłużnik nie ma prawnego obowiązku spłaty zadłużenia. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy to dobrowolnie zdecyduje się uregulować swoje zaległe zobowiązanie. Czasami wierzyciele starają się ściągnąć przedawnione długi, wykorzystując niewiedzę dłużników. W takich przypadkach, aby nie wpaść w większe kłopoty finansowe, warto skorzystać z pomocy prawnej.
Prawo zabrania domagania się spłaty przeterminowanego długu. Dotyczy to jednak sytuacji, gdy sprawa trafiła do sądu. Wierzyciele często, zanim skierują sprawę na drogę sądową, domagają się zwrotu zadłużenia lub sprzedają dług firmom windykacyjnym. Podmioty te zazwyczaj korzystają z drogi, którą jest e-sąd, co może skutkować tym, że nieświadomy swoich praw dłużnik, zaakceptuje nakaz zapłaty. Tym samym będzie on zobowiązany do uiszczenia zaległości na skutek przerwania biegu przedawnienia.
Przerwanie oraz zawieszenie biegu przedawnienia
Z biegiem przedawnienia wiążą się dwa pojęcia – przerwanie oraz zawieszenie. Przerwanie biegu przedawnienia ma miejsce w momencie, w którym wierzyciel podejmie konkretną czynność w sprawie wyegzekwowania długu. Skutkuje to tym, że termin przedawnienia jest odliczany od początku, aż do czasu, gdy postępowanie zostanie zakończone. Wśród czynności, które powodują przerwanie biegu przedawnienia, wyróżnić można:
-
-
- rozpoczęcie egzekwowania roszczenia
- skierowanie sprawy na drogę sądową
- zawarcie ugody pomiędzy stronami
- uznanie długu przez dłużnika
-
Zawieszenie biegu przedawnienia wiąże się natomiast z odroczeniem płatności lub rozbiciem zobowiązania na raty. Zawieszenie trwać może do dnia określającego termin płatności lub ostatniej raty. Dzięki takiemu rozwiązaniu dłużnik nie musi martwić się o to, że zostaną mu naliczone odsetki za zwłokę w spłacie zobowiązania.
Przedawnienie długu a kolejna pożyczka
Należy liczyć się z tym, że przedawnienie długu nie jest jednoznaczne, z tym że zadłużenie znika. Zobowiązanie nadal istnieje, jednak dłużnik nie ma obowiązku spłacenia go. Dłużnik nadal pozostaje dłużnikiem i ten fakt będzie odnotowany w historii kredytowej w zajmujących się tym instytucjach, tj. w Krajowym Rejestrze Dłużników czy Biurze Informacji Kredytowej. Pożyczkodawca – bank lub firma pożyczkowa – podczas sprawdzania zdolności kredytowej klienta, będzie mógł uzyskać informacje również na temat przedawnionych długów. W takim przypadku potencjalny kredytobiorca musi liczyć się z odmową udzielenia mu pożyczki.
