Odwrócona hipoteka zyskuje w Polsce coraz większą popularność. To stosunkowo nowa usługa finansowa, która znana jest od lat w innych krajach. Odwrócona hipoteka umożliwia osobom w podeszłym wielu, które posiadają na własność nieruchomość, pozyskanie dodatkowych pieniędzy na dowolny cel. Co to jest odwrócona hipoteka? Jakie ma zalety i wady? Jakie warunki należy spełnić, aby skorzystać z takiej usługi?
Z artykułu dowiesz się:
- Co to jest odwrócona hipoteka
- Kto może skorzystać z oferty odwróconej hipoteki
- Jakie są zalety, a jakie wady odwróconej hipoteki
- Czym różni się odwrócona hipoteka od renty dożywotniej
- Ile pieniędzy można otrzymać w ramach odwróconej hipoteki
Odwrócona hipoteka – co to takiego?
Odwrócona hipoteka jest usługą finansową, która umożliwia pozyskanie dodatkowych środków finansowych na własny użytek, na przykład jako dodatek do emerytury. Z reguły, aby otrzymać pieniądze z nieruchomości, musimy ją najpierw sprzedać. W przypadku odwróconej hipoteki zostaje zastosowany inny mechanizm.
Odwrócona hipoteka pozwala na korzystanie i mieszkanie w nieruchomości oraz jednoczesne otrzymanie środków finansowych. Bez konieczności sprzedawania domu lub mieszkania. Innymi słowy, jest to produkt będący dożywotnią pożyczką pod zastaw nieruchomości. Właściciel lokalu przekazuje nieruchomość na rzecz instytucji udzielającej wsparcia finansowego. W zamian za to instytucja wypłaca właścicielowi ustaloną kwotę pieniędzy – w formie rat lub wypłaty jednorazowej.
Odwrócona hipoteka – jak to działa?
Osoba, która jest właścicielem nieruchomości musi udać się do banku lub innej instytucji finansowej i zgłosić chęć skorzystania z oferty odwróconej hipoteki. Przyznanie odwróconej hipoteki rozpoczyna się od określenia wartości nieruchomości. Następnie instytucja finansowa ustala warunki, na jakich może przyznać klientowi świadczenie. Gdy obie strony zdecydują się na podpisanie umowy, instytucja staje się wierzycielem hipoteki ustanowionej w księdze wieczystej. Oficjalnie świadczeniobiorca nadal jest właścicielem nieruchomości – aż do swojej śmierci. Otrzymuje on także prawo do dożywotniego zamieszkiwania lokalu. Ponadto świadczeniobiorca ma wypłacone określone świadczenie – w jednej części lub w formie comiesięcznych równych rat.
Po śmierci właściciela lokalu jego spadkobiercy mają pierwszeństwo do spłaty hipoteki i tym samym przejęcia prawa własności. Jeżeli nie będą oni zainteresowani takim rozwiązaniem, instytucja finansowa jest zobowiązana do wypłacenia im reszty środków, które zostały do wypłacenia zmarłemu świadczeniobiorcy.
Odwrócona hipoteka to przede wszystkim sposób na podniesienie warunków życia osób starszych. Taka usługa jest popularna w niektórych krajach Unii Europejskiej, m.in. w Wielkiej Brytanii, a także Stanach Zjednoczonych.
Jak zauważa Przemysław Staroń, psycholog i kulturoznawca ze Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej: Odwrócona hipoteka to furtka, która może zdecydowanie podnieść jakość życia seniorów i to niekoniecznie, jeśli chodzi o aspekt finansowy. Ludzie pracują przez wiele lat, a później – bywa – dostają śmieszne pieniądze jako emeryturę. Rozwój osobisty czy kreatywność osób starszych są ważne, ale przy kilkusetzłotowej emeryturze to nie wystarczy. Źródło cytatu: Odwrócona hipoteka. Seniorzy powinni uważać na parabanki. Pomoże Rzecznik Praw Obywatelskich; dziennikbaltycki.pl
Odwrócona hipoteka – dla kogo?
Odwrócona hipoteka to produkt finansowy, który powstał przede wszystkim z myślą o osobach starszych oraz takich, które mają bardzo niskie świadczenia, z których nie mogą samodzielnie, godnie się utrzymać. Z takiej usługi mogą skorzystać wyłącznie osoby, które są prawnymi właścicielami nieruchomości.
Zapoznaj się również z artykułem: Pożyczka w domu klienta – jak to działa?
Odwrócona hipoteka w Polsce – historia
Odwrócona hipoteka powstała jako alternatywa dla tzw. renty dożywotniej. Wprowadzone przepisy, które regulują kwestie dotyczące odwróconej hipoteki, mają chronić interesy osób korzystających z tego typu usługi. Ten produkt finansowy może być oferowany wyłącznie przez instytucje, które podlegają nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego (KNF), na przykład banki, oddziały banków zagranicznych czy też instytucje kredytowe.
Zgodnie z przepisami instytucje oferujące odwróconą hipotekę mają obowiązek informacyjny, który poprzedza moment zawarcia umowy. Klient musi otrzymać wszystkie szczegóły usługi na piśmie. Ograniczono również prawo do wypowiedzenia umowy. Świadczeniobiorcy mogą odstąpić od umowy w ciągu 30 dni od dnia jej zawarcia. Mają także prawo do wcześniejszej, przedterminowej spłaty kredytu – bez ponoszenia dodatkowych kosztów.
W Polsce osoby starsze nadal wolą zostawić swoje mieszkanie dzieciom lub wnukom. Najczęściej na tego typu rozwiązanie decydują się bezdzietni emeryci, którzy nie mają komu pozostawić swojej nieruchomości po śmierci. Oferta jest również atrakcyjna dla osób, które są zadłużone. Z pozyskanych środków mogą spłacić zadłużenie i pozostawić sobie prawo do dożywotniego zamieszkiwania w lokalu.
Jakie są warunki przyznania odwróconej hipoteki?
Odwrócona hipoteka to produkt finansowy, z którego mogą skorzystać osoby, które posiadają jedno z poniższych praw:
- prawo własności nieruchomości
- wieczystego użytkowania nieruchomości
- prawo własności ułamkowej części nieruchomości (jako współwłaściciel nieruchomości)
- własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu
Świadczeniobiorca, który zdecyduje się na skorzystanie z odwróconej hipoteki, zobowiązuje się do utrzymania nieruchomości w należytym stanie. Wiąże się to z koniecznością przeprowadzania remontów, opłacania czynszu oraz podatków, a także ubezpieczenia lokalu na wypadek zdarzeń losowych. W niektórych przypadkach to instytucja, która udziela odwróconej hipoteki przejmuje część obowiązków wiążących się z utrzymaniem nieruchomości.
Warto także wspomnieć, że świadczeniobiorca nie jest weryfikowany w BIK-u.
Zalety odwróconej hipoteki
Wśród zalet odwróconej hipoteki wymienia się:
- pozyskanie dodatkowych środków pieniężnych – wypłacona kwota pomaga w podniesieniu jakości życia
- wystarczy być w posiadaniu jednej nieruchomości – aby skorzystać z odwróconej hipoteki, właściciel nieruchomości nie musi wyprowadzać się z niej. Otrzymuje prawo dożywotniego mieszkania w lokalu
- instytucja nie weryfikuje zdolności kredytowej – jedynym zabezpieczeniem jest nieruchomość, która jest przedmiotem odwróconej hipoteki
- pieniądze, które otrzyma świadczeniobiorca z odwróconej hipoteki mogą być przeznaczone na dowolny cel
- brak konieczności płacenia podatku od otrzymanych środków
- środki pozyskane z odwróconej hipoteki nie są wliczane do dochodu, który określa się podczas zgłaszania się po świadczenia w ramach pomocy społecznej
- spadkobiercy świadczeniobiorcy mają pierwszeństwo do wykupu nieruchomości po jego śmierci
- rozwiązanie dla osób samotnych, a także małżonków będących współwłaścicielami nieruchomości – umowa wygasa po śmierci obu małżonków
Wady odwróconej hipoteki
Wśród wad odwróconej hipoteki wymienia się:
- nieruchomość po śmierci świadczeniobiorcy przechodzi w ręce instytucji udzielającej odwróconej hipoteki
- wysokość wypłaty nie jest tożsama z rzeczywistą wartością nieruchomości – odwrócona hipoteka jest niższa
- ryzyko zaniżenia ceny nieruchomości przez instytucje na etapie przygotowania umowy dla klienta
- konieczność utrzymania przez świadczeniobiorcę nieruchomości w określonym stanie – standard mieszkania lub domu jest zawarty w umowie
Odwrócona hipoteka a renta dożywotnia
W ostatnich latach na rynku pojawiły się instrumenty finansowe, dzięki którym osoby w podeszłym wieku, posiadające na własność nieruchomość, są w stanie w krótkim czasie poprawić płynność finansową i podreperować domowy budżet. Do najbardziej popularnych produktów z tego segmentu należą m.in. umowa o dożywocie oraz odwrócona hipoteka – zauważa Filip Jurczak z portalu TargiMieszkaniowe.net. Źródło cytatu: Umowa o dożywocie a odwrócona hipoteka – czym się różnią?; gazetaprawna.pl
Alternatywą dla odwróconej hipoteki jest renta dożywotnia, umowa o dożywocie – produkt, który pojawił się na polskim rynku nieco wcześniej.
Różnice pomiędzy odwróconą hipoteką a rentą dożywotnią:
- świadczeniobiorca, który korzysta z odwróconej hipoteki pozostaje właścicielem nieruchomości do końca życia – inaczej niż w przypadku renty dożywotniej, kiedy to bezzwrotna utrata nieruchomości następuje w chwili podpisania umowy
- w przypadku odwróconej hipoteki to na świadczeniobiorcy spoczywają koszty związane z utrzymaniem lokalu, w przypadku renty dożywotniej – koszty te leżą po stronie funduszu hipotecznego
- odwrócona hipoteka może być wypłacona jednorazowo lub w ratach w liczbie określonej w umowie, renta dożywotnia wypłacana jest dożywotnio tylko w formie comiesięcznego wsparcia
- w przypadku renty dożywotniej spadkobiercy świadczeniobiorcy nie mogą dochodzić swoich praw, w przypadku odwróconej hipoteki mogą oni wykupić nieruchomość po jego śmierci
- rentę dożywotnią oferują fundusze hipoteczne, które z reguły nie działają pod kontrolą KNF, odwróconą hipotekę oferują natomiast instytucje pozostające pod nadzorem KNF
- renta dożywotnia jest uznawana za rozwiązanie bardziej ryzykowne niż odwrócona hipoteka, na przykład fundusz hipoteczny może zbankrutować
Odwrócona hipoteka i renta dożywotnia – ile pieniędzy można otrzymać?
Trudno jednoznacznie powiedzieć, ile pieniędzy można otrzymać w ramach odwróconej hipoteki. Szacuje się, że średnio będzie to pomoc finansowa w wysokości 500 – 700 złotych miesięcznie. Wysokość wypłat zależy od wielu czynników m.in. od wartości mieszkania, metrażu, a także wieku oraz płci świadczeniobiorcy.
W przypadku renty dożywotniej pod uwagę brane są m.in. wiek, płeć, wartość nieruchomości oraz stan zdrowia osoby zainteresowanej ofertą. Średnio jest to pomoc w wysokości 450 – 600 złotych miesięcznie.
